Patrimonio cultural de Vigo

Lavadoiros

Lavadoiro da Ponte Nova (Sárdoma)

Arquivado en: Lavadoiros,Sárdoma — Xosé Couñago

Localización

Este singular lavadoiro está situado ao carón do río Lagares, no tránsito entre a baixada ao Castaño e o barrio da Ponte Nova.

É de destacar que se encontre xunta o popular paseo do Lagares, por onde circulan centos de persoas cada semana, percorrendo as ribeiras do río.

Ao seu arredor aínda podemos contemplar as tradicionais leiras de cultivo das casas e propiedades dos arredores, coa imaxe dos edificios e centro comercial próximos á Gran Vía, ao fondo, e a nova urbanización da Ponte Nova ao outro lado do Lagares.

Descrición

Cuberta

É de cemento a unha auga con tella como cubrición. Dous pares de columnas en cemento, cerrando os extremos, delimitan este pequeno lavadoiro de planta cuadrangular.

Lavadoiro

Presenta unha única fileira corrida de lousas para lavar, sobre dúas pías independentes. A zona de lavar ocupa unha metade do recinto, arrimada a un dos laterais da construción; a outra metade é para o movemento da xente que entre no lavadoiro. A construción é de perpiaños polo exterior e de azulexos brancos no interior das pías.

Complementos

Está fechado en volta por un muro de perpiaño, cunha única entrada nun recanto. O perpiaño do lavadoiro e do muro contrasta negativamente coas columnas e o teito de cemento.

Na zona central da cabeceira do lavadoiro atopamos unha magnífica fonte pública, que proporciona á súa vez a auga á zona de lavado. Esta fonte conta cunha columna central elevada, rematada en capitel sobre o que coroa un pequeno pináculo, con ornamentacións que nos lembran os baixo peitorís das xanelas de casas barrocas, xunto con cadansúa volutas a ambos lados da pía central sobre a que cae a auga. Desde esta columna central parten lateralmente dúas extensións pétreas, creando unha disposición de arco, con base ornamentada rematada en cadanseu pé de columna sobre os que se dispoñen senllas pezas cúbicas decoradas con volutas nas catro caras.

Estado de conservación

Tanto a cubrición coma as columnas presentan o cemento sen rematar adecuadamente, amosando as nervaduras das unións do encofrado, afeando considerabelmente os elementos tradicionais que se conservan.

Non existe ningún panel informativo nin indicador sobre o seu nome, datación e características.

Valoración final

É unha mágoa que estando situado ao lado do paseo máis concorrido que existe pola beira do Lagares, este lavadoiro estea tan exento de información e posta en valor. Non pode resultar tan difícil a coordinación entre as concellarías de Medio Ambiente e Patrimonio para integrar un elemento etnográfico tan interesante nun percorrido natural destas características.

É importante acometer unha habilitación da contorna e do propio lavadoiro para facer del unha parada obrigada no paseo de cara a podermos comprender o contexto cultural e social en que foi construído.

Neste senso cómpre harmonizar os disonantes elementos engadidos en cemento co perpiaño da construción nobre orixinal, sobre todo tendo en conta a fermosísima fonte tan ornamentada que completa este conxunto etnográfico.

Máis información

Galería de imaxes

Navegadores GPS

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)

Lavadoiro da rúa Redomeira (Lavadores)

Arquivado en: Lavadoiros,Lavadores — Xosé Couñago

Situación

Este emblemático lavadoiro encóntrase nun recanto que forma a rúa Redomeira, paralela á rúa Aragón, preto do final do seu percorrido.

Pola parte traseira deste lavadoiro esténdese unha ampla zona deshabitada, mais fronte a el, no outro lado da rúa, levántase diversas edificacións. Estas novas edificacións evidencian o forte contraste do salto do mundo tradicional, ao que pertencen estas construcións populares, á cidade urbanizada que se construíu ao seu redor.

Descrición

Cubrición: de cemento con teitume a dúas augas sobre tres pares de columnas. Os laterais que están acaroados a unha propiedade están cerrados con parede. Esta cubrición está pintada toda en branco agás o teitume, pintado en vermello, e unha franxa inferior en gris ata o chan.

Lavadoiro: a tres follas, ao redor das pías da auga. A entrada de auga faise por unha pequena canle nunha das esquinas posteriores do lavadoiro, o que permite poder lavar na parte traseira tamén. O lavadoiro está dividido en dúas pías.

Complementos: ten unha fonte para a subministración da auga acaroada ao muro lindeiro, feita en pedra, vertical, con cano en ferro deitando auga sobre unha pequena pía de pedra, da que parte a canle que leva a auga para o lavadoiro.

Na parte dianteira do lavadoiro, sobre o bordo, está o aliviadoiro de auga. Ten forma orixinal de fonte, constituído por un frontal cuadrangular rematado por un cume semicircular con adorno de resalte polo bordo semicircular. Na liña de unión entre o cume e o frontal hai un orificio e unha pía na parte inferior. Está pintado todo el en branco xunto coas esquinas do lavadoiro.

Estado de conservación

Consérvase en bo estado. A auga corre sempre e as pías permanecen cheas.

Nas paredes laterais vense as habituais pintadas de graffiti.

Ao redor do lavadoiro habilitouse unha zona de descanso e encontro das persoas, con bancos e pavimento despexado, defendido da entrada de vehículos.

Valoración final

Os lavadoiros, como elementos da nosa arquitectura popular tradicional, están cada vez máis sometidos a unha presión urbana e urbanística que os vai relegando, degradando e abocando á desaparición.

O acerto neste caso de destinalos ao encontro e lecer da veciñanza é un exemplo a seguir para moitos outros que están correndo peor sorte no noso concello.

Botamos en falta paneis que enriquezan este lugar con explicacións da cultura do lavadoiro, das partes de que está composto, materiais, funcionalidades, cantos, literatura ao redor dos lavadoiros, etc.

Unha posta en valor informativa deste estilo contribuiría a evitar as agresións ás que se ven sometidos estes elementos patrimoniais, moitas veces debido ao descoñecemento e pouco recoñecemento social e cultural con que contan.

Podedes acceder a unha galería de imaxes máis completa.

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)

Lavadoiro do Camiño do Abade (Coruxo)

Arquivado en: Coruxo,Lavadoiros — Xosé Couñago

Este fermosísimo lavadoiro está situado no Camiño do Abade, moi preto da igrexa románica de Coruxo.

É unha das pezas mellor conservadas entre os lavadoiros vigueses, sobre todo porque a maioría deles sufriron reformas que transformaron a súa fasquía orixinal, principalmente no tocante aos teitumes. Este exemplo de Coruxo conserva aínda unha teitume de madeira e tella que nos dá idea de cómo deberon ser a meirande parte dos lavadoiros do concello.

A pesar de non ter ningunha indicación e de non figurar en ningunha parte, este lavadoiro destaca por si mesmo e chama a atención tanto pola súa dimensión coma pola fermosura da construción. Ademais de longo, salienta tamén a súa largura e a das trabes transversais que van de columna a columna.

As trabes de madeira chaman a atención pola súa elaboración e entramado sobre columnas con caída a dúas augas con tella plana do país.

O teitume está construído con sete treitos de trabes en forma triangular e cadansúa vertical no centro. Estas verticais tamén van unidas entre si con outros madeiros diagonais, conferíndolle a todo o conxunto un fermoso e curioso entramado de madeira.

Conta cunha gran pía única de dúas follas de lavado ao longo. Estas follas están canteadas en redondo. Esta pía está chea de auga e en uso na actualidade.

Ten catro parellas de columnas en pedra que sosteñen o teitume. Por un flado van encastradas nun pequeno muro que fai de contención do terreo en baixada. Este muro tamén serve de pousadoiro.

Ten cano de entrada de auga e canle de desaugue. A canle de desaugue está toda ela feita en pedra e introduce mediante volta a auga debaixo do propio lavadoiro antes de mandala ao regato.

Ao carón do lavadoiro tamén se conserva algunha pedra labrada en forma de canle que formou parte da conformación orixinal do lavadoiro.

Agardamos que as FOTOS que poñemos ao voso dispor sexan do voso agrado e utilidade.

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)

Lavadoiro de Laxe (Sárdoma)

Arquivado en: Lavadoiros,Sárdoma — Xosé Couñago

Este fermoso exemplo de lavadoiro tradicional está situado na rúa Subida do Monte da Serra, na parroquia de Sárdoma.

Hoxe en día está en desuso e mesmo apartado, e no seu interior sen auga xa só medran herbas. Aínda así é unha construción que destaca polo seu tamaño e situación nunha encrucillada de camiños.

Características: lavadoiro de dúas follas paralelas, unha soa pía de auga baixo un cano de auga. O cano de auga da cabeceira aínda bota auga, mai non está conectada ao lavadoiro.

Na parte inferior do lavadoiro hai tamén unha fonte de auga que xa non deita auga. Esta segunda fonte, de cor branca, está apoiada contra un muro piramidal de perpiaños que acompañan senllas escaleiras de perpiaño que baixan a ambos os lados desta fonte.

Piares: son de cemento na actualidade e ten cinco parellas.

Teito: de bloques de cemento con pequena inclinación lateral. Marca un acentuado contraste co conxunto de perpiaños tradicionais do lavadoiro orixinal. Estas cubertas modernas foron realizadas sen ter en conta a harmonía coa fasquía tradicional.

Estado de conservación: o abandono é máis que evidente. Comeza a presentar graves signos de deterioro. Hai pintadas por varios lugares e bastante lixo que comeza a amorearse ao seu pé.

A administración local non debe descoidar a limpeza e mantemento destas construcións tradicionais. Quizais moitas das agresións poderían ser evitadas coa correspondente sinalización que poña en valor esta peza da nosa riqueza etnográfica. Un letreiro que saliente “patrimonio etnográfico de Vigo” xunto cunha descrición e catalogación do lavadoiro, así como a recolla da memoria oral da súa actividade produciría un maior respecto por este fermoso lavadoiro.

Podedes ver tamén máis fotos deste lavadoiro.

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)