Patrimonio cultural de Vigo

Arquivado en: Candeán,Ferradouro I-II,Mámoas,Ruta mámoas de Candeán — Xosé Couñago

Localización

(Ver en Google Maps)

Este túmulo forma parte do conxunto de dúas mámoas chamadas do Ferradouro, incluídas na Ruta das mámoas de Candeán. Distantes uns cincuenta metros unha da outra, atópanse a ambos os lados do camiño por onde discorre a ruta, entre o cemiterio de Candeán, onde están as mámoas da chan dos Touciños, e as mámoas de Costa Freiría, preto do parque do Vixiador. Ao seu carón eríxese un pequeno cartel descritivo.

Na colección Rutas arqueolóxicas viguesas 3, Cultura megalítica, editado polo museo de Castrelos, aparece co nome de Anta de Herminde.

Descrición

Conta cun túmulo bastante recoñecíbel aínda, do que sobresaen varios ortóstatos.

Túmulo: mide 12 x 14 m e ten uns 80 cm de altura. Está bastante arrasado, aínda que se pode apreciar con certa claridade a súa forma sobre o terreo. Dispersas por todo o túmulo poden apreciarse pedras soltas que seguramente forman parte da coiraza da mámoa.

Cámara: está formada por un número de ortóstatos sobre os que non existe unanimidade. Nalgúns lugares aparecen debuxados esquematicamente sete ortóstatos; noutros aparecen nove.

Valoración final

Nos carteis descritivos botamos en falta indicacións sobre como comportarse ante cada unha destas mámoas: non subir sobre o túmulo, non manipular as pedras da cámara nin as que hai ciscadas sobre o túmulo formando parte da súa coiraza.

Tamén botamos de menos carteis máis descritivos das características destas mámoas: dimensións, debuxo esquemático, afectacións, contexto local e xeral etc.

Máis información

Galería de imaxes

Ruta das mámoas de Candeán

Arquivado en: Coruxo,Lavadoiros — Xosé Couñago

Este fermosísimo lavadoiro está situado no Camiño do Abade, moi preto da igrexa románica de Coruxo.

É unha das pezas mellor conservadas entre os lavadoiros vigueses, sobre todo porque a maioría deles sufriron reformas que transformaron a súa fasquía orixinal, principalmente no tocante aos teitumes. Este exemplo de Coruxo conserva aínda unha teitume de madeira e tella que nos dá idea de cómo deberon ser a meirande parte dos lavadoiros do concello.

A pesar de non ter ningunha indicación e de non figurar en ningunha parte, este lavadoiro destaca por si mesmo e chama a atención tanto pola súa dimensión coma pola fermosura da construción. Ademais de longo, salienta tamén a súa largura e a das trabes transversais que van de columna a columna.

As trabes de madeira chaman a atención pola súa elaboración e entramado sobre columnas con caída a dúas augas con tella plana do país.

O teitume está construído con sete treitos de trabes en forma triangular e cadansúa vertical no centro. Estas verticais tamén van unidas entre si con outros madeiros diagonais, conferíndolle a todo o conxunto un fermoso e curioso entramado de madeira.

Conta cunha gran pía única de dúas follas de lavado ao longo. Estas follas están canteadas en redondo. Esta pía está chea de auga e en uso na actualidade.

Ten catro parellas de columnas en pedra que sosteñen o teitume. Por un flado van encastradas nun pequeno muro que fai de contención do terreo en baixada. Este muro tamén serve de pousadoiro.

Ten cano de entrada de auga e canle de desaugue. A canle de desaugue está toda ela feita en pedra e introduce mediante volta a auga debaixo do propio lavadoiro antes de mandala ao regato.

Ao carón do lavadoiro tamén se conserva algunha pedra labrada en forma de canle que formou parte da conformación orixinal do lavadoiro.

Agardamos que as FOTOS que poñemos ao voso dispor sexan do voso agrado e utilidade.

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)

Arquivado en: Candeán,Costa Freiría I,II,III,Mámoas,Ruta mámoas de Candeán — Xosé Couñago

Localización

(Ver en Google Maps)

Forma parte do conxunto de tres mámoas que están situadas preto do parque do Vixiador, xunto coas mámoa I e mámoa II de Costa Freiría.

Descrición

Mide 17 m de diámetro e 1 m de altura. Está bastante maltratada polo tempo e a acción humana. Mais aínda así conserva algúns chantos que son perfectamente visíbeis dentro do cono de violación que presenta no centro.

Contando con detemento os ortóstatos que están á vista observamos que son 7 en total, algúns deles desprazados do sitio.

A mámoa aínda conserva a súa forma, un pouco alterada cara ao leste, e é perceptible a simple vista dende unha certa distancia.

Ao redor do túmulo tamén podedes observar multitude de pedras que seguramente forman parte da coiraza do recubrimento da propia mámoa.

Desde esta mámoa pode percibirse perfectamente a silueta dos tres túmulos que forman este conxunto.

 Máis información

Galería de imaxes

Galería de imaxes

Ruta das mámoas de Candeán

Arquivado en: Coruxo,Cruceiros — Xosé Couñago

Localización

Este cruceiro está situado no cruzamento entre a estrada de Camposancos e o Camiño do Abade, moi preto da igrexa románica de Coruxo.

Descrición

Base: simple e de forma cuadrangular. Sen inscrición ningunha. De novo os anónimos canteiros que non asinan as súas obras.

Fuste: octogonal e liso, sen ningunha decoración.

Capitel: simple e cuadrangular. Apenas un recanteo na súa parte inferior.

Cruz: a única parte destacable do conxunto. Presenta unha Crucifixión e unha Paixón. A cruz propiamente imita a madeira con formar redondeadas e nodosidades.

Crucifixión: é unha figura pouco elaborada, con escaso naturalismo e un resalte volumétrico no que só as pernas se separan da pedra de base. O rostro sen destacábel expresividade, así como os matrices fisiolóxicos da figura.

Paixón: a figura destacada é a da Virxe, aínda así sen demasiados matices. A roupaxe é volumétrica e envolvente, mais sen elaboración artística. As mans están algo desproporcionadas respecto do natural. Tampouco a figura do Cristo xacente está proporcionada con respecto á da nai. É bastante máis pequena, cumprindo aquela máxima que xa

Castelao nos deixara na que afirmaba que en moitos casos se representa máis pequena porque todos somos nenos no colo das nosas nais. Aos pés da Virxe hai, como é común en moitos cruceiros, unha cabeza de anxo, coma se a Virxe estivese suspendida no ar, sen ningún outro apoio que a cabeza do anxo que a sostén.

Estado de conservación

A contorna na que está situado deixa que desexar para destacar a súa presenza, sobre todo debido á maior importancia que se lle deu á concesión da colocación dun valado publicitario ao seu carón; un enorme valado publicitario ao carón dun elemento do noso patrimonio cultural.

A destacar positivamente, a pequena zona verde na que está, xunto co cadeado de protección que hai ao seu arredor, un cadeado que faría moita máis falta noutros cruceiros moito máis expostos aos vehículos ca este. Parabéns para quen o fixo e agardemos que a administración local tome nota para a protección doutros que están en moito maior perigo.

Máis información

Galería de imaxes

Navegadores GPS

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)

Arquivado en: Candeán,Costa Freiría I,II,III,Mámoas,Ruta mámoas de Candeán — Xosé Couñago

Localización

(Ver en Google Maps)

Esta mámoa está situada moi preto do parque do Vixiador, ao lado da máis coñecida mámoa I de Costa Freiría, aínda que bastante peor conservada. Ao seu lado tamén está a terceira mámoa deste grupo, a mámoa III de Costa Freiría, formando parte da Ruta das Mámoas de Candeán.

O túmulo é perceptíbel con certa dificultade para calquera persoa pouco avezada na súa identificación. O feito de non contar con ningunha intervención que a saliente da contorna dificulta esta identificación.

Descrición

Presenta un cartel identificador e brevemente descritivo que nos orienta do que nela podemos apreciar con maior relevancia.

Ten aproximadamente 13 m de diámetro e apenas uns 50 cm de altura.

Achegándonos a ela, podemos observar varios chantos que asoman sobre a terra, que seguramente pertencen á propia cámara do dolmen.

Nesta derradeira foto observámola en primeiro plano, apenas distinguíndose do terreo, e ao fondo destaca en cambio a súa compañeira a mámoa I de Costa Freiría.

Valoración Final

É unha mágoa non facer o esforzo de continuar as intervencións que se realizaron na mámoa I de cara a poñer en valor este conxunto megalítico. Isto permitiríanos comparar máis axeitadamente a diferenza de tamaños e formas tanto das mámoas coma dos chantos que as configuran, así como analizar a posíbel relación territorial e quen sabe se “urbanística” entre as tres construcións. O subsolo das mámoas e do terreo que as circunda pode desvelar sorpresas en canto á conformación destes conxuntos que aínda está por estudar a fondo.

Máis información

Catálogo do PXOM do Concello de Vigo

Galería de imaxes

Galería de imaxes

 

Ruta das mámoas de Candeán

 

Arquivado en: Candeán,Costa Freiría I,II,III,Mámoas,Ruta mámoas de Candeán — Xosé Couñago

Localización

(Ver en Google Maps)

A mámoa I de Costa Freiría está situada moi preto do parque do Vixiador. Foi escavada no ano 2006 para a súa investigación e posta en valor social. Incorporada como está dentro da Ruta das mámoas de Candeán, xunto con outra tamén escavada no propio parque do Vixiador, poñen en relevo esta iniciativa cultural de permitir visitar unhas catorce mámoas durante un fermoso percorrido ao longo de case catro quilómetros.

A sensibilidade mostrada neste caso pola Comunidade de Montes de Candeán debe ser un exemplo a seguir polas demais comunidades de montes que existen no noso territorio.

Descrición

Trátase dunha mámoa sinalizada, ao igual ca as demais do percorrido, e que nos ofrece información no propio lugar das súas características e dos materiais nela atopados. Forma parte dun conxunto de tres mámoas sinalizadas e nomeadas como Costa Freiría I, II e III.

As súas dimensións son considerables, xa que ten 16 metros de diámetro e unha altura de 1,80 m. no seu interior conserva aínda 10 ortóstatos; oito pertencentes á cámara e dous do corredor.

Na sinalización podemos ler que durante as escavacións atopáronse obxectos neolíticos de grande importancia: fragmentos de cerámica, unha punta de frecha, un fragmento dunha man de muíño, unha aixola e un machado puídos de anfibolita.

O túmulo está bastante rebaixado e deformado cara ao leste, a zona da entrada da cámara. Ao redor da mámoa de terra que arrodea os chantos poden observarse diversas pedras que quizais forman parte da coiraza que reforza o túmulo.

Máis información

Galería de imaxes

Podedes ver neste enlace unha relación de fotos máis completa deste monumento megalítico.

 

Ruta das mámoas de Candeán

Arquivado en: Coruxo,Xeral — Xosé Couñago

Nesta ocasión, como patrimonio de Vigo, tamén queremos presentar un camiño antigo, unha desas corredoiras que xa forman parte do catálogo etnográfico do concello.

Localización

Está situada na parroquia de Coruxo e deambula ao longo de varios centos de metros por un lugar frondoso da parroquia que vai dende o Monte do Gato ata o remate do Camiño a Bouzós.

Seguindo un pouco máis adiante chégase ata as covas do Folón, tamén na parroquia de Coruxo.

Descrición

O seu comezo no Monte do Gato, ao pé dunha construción arruinada, invita a perdernos entre o verdello da rebouza alta que o bordea. Apenas uns pasos máis adiante xa encontramos un fermoso e sólido muro de cachote ben preparado, que salienta a beleza do propio camiño.

Seguindo a corredoira atopamos un pequeno lavadoiro de regato, quizais unha posíbel levada. A pouco que vos fixedes no fondo da auga veredes tritóns nadando suavemente.

O camiño continúa por unha paraxe na que as laxes do chan manteñen as pegadas das rodeiras dos carros que ao longo de tantos séculos foron afondando coa súa marca os sucos do da ceifa labrega.

Ao final o camiño vólvese máis irregular e estreito ata desembocar nunha pista asfaltada (Camiño a Bouzós) para dar acceso a unhas vivendas.

Queda por buscar a continuidade desta corredoira e prolongala o máis posíbel para o goce de calquera camiñante que se achegue a coñecela.

Máis información

Galería de imaxes

Navegadores GPS

Podedes descargar a localización da entrada a esta corredoira para o voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)

Arquivado en: Lavadoiros,Sárdoma — Xosé Couñago

Este fermoso exemplo de lavadoiro tradicional está situado na rúa Subida do Monte da Serra, na parroquia de Sárdoma.

Hoxe en día está en desuso e mesmo apartado, e no seu interior sen auga xa só medran herbas. Aínda así é unha construción que destaca polo seu tamaño e situación nunha encrucillada de camiños.

Características: lavadoiro de dúas follas paralelas, unha soa pía de auga baixo un cano de auga. O cano de auga da cabeceira aínda bota auga, mai non está conectada ao lavadoiro.

Na parte inferior do lavadoiro hai tamén unha fonte de auga que xa non deita auga. Esta segunda fonte, de cor branca, está apoiada contra un muro piramidal de perpiaños que acompañan senllas escaleiras de perpiaño que baixan a ambos os lados desta fonte.

Piares: son de cemento na actualidade e ten cinco parellas.

Teito: de bloques de cemento con pequena inclinación lateral. Marca un acentuado contraste co conxunto de perpiaños tradicionais do lavadoiro orixinal. Estas cubertas modernas foron realizadas sen ter en conta a harmonía coa fasquía tradicional.

Estado de conservación: o abandono é máis que evidente. Comeza a presentar graves signos de deterioro. Hai pintadas por varios lugares e bastante lixo que comeza a amorearse ao seu pé.

A administración local non debe descoidar a limpeza e mantemento destas construcións tradicionais. Quizais moitas das agresións poderían ser evitadas coa correspondente sinalización que poña en valor esta peza da nosa riqueza etnográfica. Un letreiro que saliente “patrimonio etnográfico de Vigo” xunto cunha descrición e catalogación do lavadoiro, así como a recolla da memoria oral da súa actividade produciría un maior respecto por este fermoso lavadoiro.

Podedes ver tamén máis fotos deste lavadoiro.

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)