Localización
A igrexa románica de Coruxo está situada na estrada de Camposancos, á altura do cruzamento coa estrada que conduce a Fragoselo.
Este templo é un dos tres edificios románicos que se conservan en Vigo, aínda que é o máis incompleto deles. Só se conservou a cabeceira; o resto do edificio é posterior.
Aínda así, a partir desta cabeceira conservada, podemos deducir que era o máis grande dos existentes, xa que as tres ousias que se poden ver na cabeceira indícannos que se trataba dun edificio de nave basilical, con tres posibles corredores interiores -un central e dous laterais. Curiosamente a planta actual non se correspondería con esa configuración inicial, xa que agora mesmo podemos decatarnos de que esta nave é máis estreita do que cabería esperar. Normalmente as igrexas románicas que existiron en Vigo foron derrubadas para ampliar en épocas posteriores debikdo ao aumento de poboación, ou aproveitando un derrubamento producido por calquera circunstancia; non obstante, neste caso parece que se propuduciu o contrario, que se reduciu o seu volume e espazo interior.
Datos históricos
A actual cabeceira románica está datada no último terzo do século XII, sen termos unha referencia concrta da súa data de edificación.
A orixe do templo é monacal: un mosteiro dependente do máis poderoso existente en Melón, a quen lle subministraría seguramente produtos agrícolas e do mar. Durante o século XIII chegou a contar con vinte e cinco monxes. A súa crise e extinción monacal está vinculada ao crecemento do mosteiro de Oia.
Descrición
Cabeceira dende o exterior: está composta por tres ousias semicirculares; a central moito máis alta e voluminosa ca as laterais.
Ousia norte: podemos ver unha xanela semicircular, con chambrá exterior de tacos e unha arquivolta entre columnas decorada con formas baquetoneadas. A entrada de luz central ten forma estreita característica das seteiras. As columnas da xanela desapareceron, así como as basas. Só conserva os capeiteis, decorados con foliados. Sobre o capitel, o ábaco está decorado cun dobre motivo: leteis horizontais e unha curva de nacela. O beirado superior desta ábsida é achaflanado.
Ousia central: presenta unha altura, largura e profundidade maior ca as ousias laterais. Ten tres xanelas semicirculares sen ornamentación ningunha, mais cunha función de entrada de luz evidente ao interior do altar maior. A cuarta xanela, enreixada, é bastante moderna. O beirado superior é achaflanado decorado con canzorros de motivos xeométricos, de norte a sur: tres filas de dentes de serra, dous baquetóns verticais, planos superpostos, tres baquetóns verticais, punta de proa, punta de proa, bilobulado, punta de proa, tres baquetóns verticais, dous baquetóns veticais, plano simple, tres baquetóns verticais, tres baquetóns verticais e punta de proa. Este tipo de elementos decorativos é propio de edificios protogóticos (a partir do último terzo do s. XII, ata o primeiro cuarto do s. XIII).
Ousia sur: podemos ver unha xanela semicircular, con chambrá exterior de tacos e unha arquivolta entre columnas decorada con formas baquetoneadas. A entrada de luz central ten forma estreita característica das seteiras. As columnas da xanela ten capeiteis e basas. Os fustes destas columnas son monolíticos. Nos capiteis podemos ver cadanseu personaxe cos brazos en asas. Hai analistas que os identifican con Adán e Eva nunha posible representación do Paraíso ou do pecado orixinal. Os canzorros superiores, baixo o beirado, son cinco e todos eles decorados con puntas de proa.
Cabeceira dende o interior: combinación de arcos e bóvedas de medio punto con apuntados, propios do románico de transición, a partir do último terzo do século XII.
Ousia sur: arco triunfal e bóveda de medio punto. Remate no fondo da ousia con bóveda de forno. A xanela é de arco de medio semicircular con columnas, basas e capiteis decorados con motivos foliados.
Ousia central: Arco triunfal e bóveda apuntados, a diferenza das ousias laterais. No interior desta ousia adquire unha forma de bóveda de forno.
Ousia norte: igual ca na sur, arco triunfal e bóveda de medio punto. Remate no fondo da ousia con bóveda de forno. A xanela é de arco de medio semicircular con columnas, basas e capiteis decorados con motivos foliados.
Estado de conservación
Danos que se observan:
Unha das xanelas, a da zona norte, xa non ten columnas baixo os seus capiteis vexetais (a máis próxima ao semáforo).
As chambrás exteriores das dúas xanelas (de tacos ou xadrezado) están moi desgastadas (comparar coas das outras dúas igrexas –Castrelos e Bembrive-).
As figuras humanas que hai nos capiteis dunha das xanelas están moi erosionadas e apenas recoñecibles.
Adro da igrexa
No adro tamén hai un cruceiro moi singular e dos máis antigos de Vigo, que ten unha fermosa lenda: fálanos dun tesouro ou gran cantidade de cartos enterrados debaixo do mesmo cando foi construído por un personaxe do Santo Oficio. Na base do cruceiro poden lerse os datos da súa fundación; mais, pola outra banda da base, hai outra inscrición que di que foi trasladado de lugar e pintado. Aínda se poden ver cruceiro policromados por outros lugares dos arredores. É unha mágoa que se deixasen de pintar a maioría deles.
Diante da porta principal existe outro cruceiro de fermosa fasquía.
Este adro complétase cunha fermosa e senlleira oliveira de admirábel porte.
Máis información
FRANCISCO JAVIER OCAÑA EIROA, Itinerario polas igrexas románicas de Vigo
Navegadores GPS
Tamén podedes ver a Ruta románica de Vigo e descargala no voso navegador GPS.
(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)
Your blog is very useful. Thank you so much for providing plenty of useful content. I have bookmark your blog site and will be without doubt coming back. Once again, I appreciate all your work and also comeing here to communicate with me.
Comentario by hot flashes after menopause — 11 abril, 2011 @ 1:30
Mi hermano me comento que me gustaria este sitio y tenia toda la razon. No suelo escribir en los blogs pero me gusto el contenido y lo quice hacer. Felicitaciones
Comentario by Surgical Loupes — 27 abril, 2011 @ 20:20
Puedo decir que nunca he leído tanta información útil sobre Igrexa romanica de Coruxo « Patrimonio cultural de Vigo. Quiero expresar mi gratitud a los webmaster de xosecounhago.com.
Comentario by coupons — 19 septiembre, 2011 @ 5:15