Patrimonio cultural de Vigo

Arquivado en: Coruxo,Petróglifos — Xosé Couñago

Imaxes: Angel de Prado

Localización

(Ver en Goolge Maps)

Forma parte do conxunto de petróglifos do Viveiro, que consta de cinco estacións rupestres, e está situado na vertente norte do camiño forestal que comunica a ermida de San Sebastián de Coruxo coas áreas recreativas de Oia e Saiáns.

O Viveiro III esta tamén dentro dunha propiedade delimitada por pedras, (nas fotos podes ver que esta preto da entrada da mesma). Está xusto na entrada da propiedade e o que entra pasa por riba da pedra. Recentemente fixeron unha corta de árbores, como se pode observar nas fotografías, e as maquinas pasan por riba dos gravados.

Descrición

A rocha mide 1,50 x 1,70 m e apenas sobresae do terreo. Conta cunha fendedura central ao redor da cal se dispoñen as figuras que podemos observar.

Existen unhas 15 coviñas que oscilan entre os 3 cm e os 10 cm de diámetro.

Estado de conservación

Tal como se pode observar nas imaxes, o estado de conservación é moi malo debido a varias circunstancias apreciábeis a simple vista, como son a gran cantidade de maleza que cobre a rocha e os traballos forestais que se realizan ao seu redor.

Os gravados son perceptíbeis con moita dificultade, e mesmo non se pode precisar con exactitude o número exacto de coviñas que o compoñen.

Valoración final

O propio plan xeral de ordenación urbana de Vigo recolle nun mapa a delimitación do conxunto que forman as cinco estacións rupestres denominadas “Viveiro”, así coma doutras seis rochas máis nas que se inclúen os petróglifos de Castiñeirón, Presa das Rodas, As Presas, Leixíades 1 e 2 e Lapa Furada.

Coa suficiente información, medidas de precaución e coidado constante non tería que haber problemas para unha posta en valor social deste legado patrimonial.

Neste momento, os indicadores dalgúns destes petróglifos están moi illados uns dos outros, sen conexión informativa entre eles, sen percorrido estruturado, nin paneis informativos suficientes que permitan ter unha visión de conxunto en todo momento que permita os visitantes situarse contextualmente con respecto ao valor e importancia de todo este conxunto.

Máis información

Concello de Vigo, Catálogo do PXOM

Ángel de Prado, Petróglifos do Maúxo

Galería de imaxes

Podedes acceder a unha galería de imaxes destes gravados rupestres, do álbum web de Ángel de Prado.

Navegadores GPS

Ruta do petróglifos de Coruxo

Arquivado en: Coruxo,Petróglifos — Xosé Couñago

Localización

(Ver en Goolge Maps)

Está próximo á beira da pista que vai dende a capela de S. Sebastián en Coruxo ata o parque forestal de Saiáns.

No mapa que se acompaña máis abaixo, ampliando a foto, tedes marcado o camiño para chegar. Indo dende a capela, chegamos á altura do campo de fútbol, onde hai unha encrucillada. Tomamos o camiño da dereita e avanzamos uns 1200 m. Atopamos entón un pequeno sendeiro que baixa á nosa dereita. Seguimos por uns 200 m ata chegarmos a unha encrucillada; descendemos uns 20 m polo camiño que atopamos de fronte e seguindamente saímos do camiño á esquerda. No medio das árbores veremos un afloramento rochoso. Unha das rochas, cortada polos canteiros e que aínda conserva as marcas dos puntos de corte é a que presenta as figuras que imos describir.

Descrición

Rocha: horizontal, cortada. Dimensións: 2 x 1,70 m.

Gravados:

  • Motivo principal, no centro da rocha, composto por 4 círculos concéntricos, cun diámetro total de 41 cm, con coviña central e suco de saída que rematan unha cazoleta de 12 cm de diámetro.
  • Asociado a este motivo vai apegado un círculo de 11 cm de diámetro con coviña e suco de saída cara ao sueste.
  • Composición de 3 círculos concéntricos, o exterior incompleto, cun diámetro total de 32 cm, con coviña central e suco de saída cara ao noroeste.
  • Apegado a un dos puntos de corte da pedra hai un motivo composto por 2 círculos concéntricos incompletos, cun diámetro total de 21 cm e coviña central.
  • 30 cm ao norte desta figura hai un círculo incompleto, de 17 cm de diámetro, con coviña central.
  • Dispersas pola rocha hai varias coviñas máis.

Acompañando esta rocha hai outras dúas con outros motivos máis simples:

  • 4 m ao sueste vemos unha rocha con coviñas e un pequeno círculo con coviña central.
  • 5 m ao suroeste podemos atopar outra rocha na que hai unha figura cruciforme.

Estado de conservación

A falta de mantemento e coidados por parte da administración local, como responsábel máis directo, fan que sobre as rochas se acumule todo tipo de vexetación e liques.

Os liques e carrizos son daniños para a conservación dos sucos na rocha.

Por outra banda, a vexetación invasora chega en moitos casos a ocultar completamente os petróglifos.

Non hai indicadores nin paneis informativos de ningún tipo. Chegar ata estes petróglifos é toda unha aventura de pescuda e descuberta para quen non vaia equipado de material cartográfico ben preciso.

Valoración final

Por regra xeral, os petróglifos en Vigo non contan con accións regulares de mantemento, coidado, vixilancia e posta en valor.

Falta unha acción decidida por parte da acción conxunta das concellarías implicadas, como poden ser Cultura, Patrimonio, Medio Ambiente e Educación, para levar a cabo un proxecto integral de actuación sobre os noso gravados rupestres.

A educación nos centros de ensino a través de material didáctico apropiado, o coidado medio ambiental na contorna dos xacigos, a posta en valor e mantemento por parte de patrimonio e a proxección social que Cultura debe achegar forman un conxunto de actuacións que poidan dar posibilidades de facer chegar á cidadanía un dos principais expoñentes da arte, cultura e sociedade dos devanceiros que nos legaron estes símbolos que hoxe en día forman parte da nosa identidade.

 

Máis información

Concello de Vigo, Catálogo do PXOM

Ángel de Prado, Petróglifos do Maúxo

Navegadores GPS

Ruta do petróglifos de Coruxo

 

Arquivado en: Cabral,Igrexas — Xosé Couñago

Localización

(Ver en Google Maps)

A situación da igrexa, dominando o amplo val que se abre sobre o concello ata o mar dende o delongado e aberto adro que a arrodea, xunto coas dimensións en altura da construción, fan salientar este edificio nada máis achegarnos a el.

Descrición

Descoñecemos a data de construción; aínda así, a datación do retablo do altar maior en 1746 danos unha idea de que cando menos debe ser anterior a este ano. Presenta elementos de típica adscrición ao estilo barroco, coma moitas outras igrexas de Vigo (ornamentación dos laterais da fachada en forma de pilastras, rematadas en alciprés pétreo con bóla superior, fornelo sobre a porta principal, espadana semellante a outros exemplares do concello), tamén presenta elementos ornamentais que permiten apuntala cara ao estilo neoclásico. Chama a atención a primeira vista a altura da nave, máis alta aínda na cabeceira, con respecto ao ancho da igrexa. Curiosamente a cabeceira é máis alta, pero máis estreita ca o resto do edificio, o que acentúa esa sensación de altura e de monumentalidade do edificio.

Sacado as dimensións referidas, o que vai centrar a nosa mirada é a fachada principal, xa que o resto dos muros non presenta apenas elementos que salientar.

Fachada principal: organízase sobre varios elementos ornamentais distribuídos harmonicamente na súa correlación. Liñas verticais, marcadas polas pilastras dos cantos laterais, da porta, do fornelo e da guarnición da xanela central; esta linearidade vertical vese acentuada pola concentración central dos elementos máis salientábeis (porta, fornelo, xanela e campanario). Liñas horizontais, marcadas polos linteis da porta, da cornixa superior –que divide a fachada en dous corpos- e a cornixa inferior da espadana. Conxuntando estes dous elementos distribuidores, están os frontóns triangulares sobre o fornelo, o frontón do corpo superior da fachada e o frontón de remate da espadana. Tres frontóns alternantes entre eles, sobre unha mesma vertical central.

Porta: rodenado a porta vai un xogo lineal de molduras con remate superior en cóbado nas dúas esquinas. Este conxunto está enmarcado por pilastras sobre as que se labran cadanseu fuste que se unen un ao outro por un soporte corrido superior, mantendo unha continuidade decorativa, que serve de base para o fornelo da Virxe.

Fornelo: as pilastras que enmarcan este fornelo son semellantes ás da porta, estabelecendo deste xeito unha continuidade decorativa. A media altura do fornelo podemos observar outro elemento ornamental consistente nunha pequena cornixa que divide este pequeno frontispicio en dous corpos, a semellanza –en miniatura- do propio frontispicio da igrexa. Este fornelo remata cun frontón triangular de molduras, en consonancia coas molduras das cornixas que se estenden polo resto do edificio.

Xanela: marca o comezo vertical do corpo superior da fachada. Está enmarcada por unhas sinxelas pero fermosas molduras que a fan sobresaír da fachada; á súa vez esta xanela está tamén enmarcada pola propia cornixa horizontal do frontispicio, orixinando unha curiosa interrupción da liña horizontal bordeando a xanela.

Corpo superior da fachada: a súa forma de frontón está rodeada por unha cornixa que se interrompe na súa parte central, por un lado para rodear a xanela que contén, por outro para servir de base á espadana que se ergue no centro. Esta cornixa mantén o xogo decorativo de molduras que se desenvolve por todo o edificio.

Espadana: presenta dobre arco con cadansúa campá. A espadana está coroada por un frontón, acentuando a verticalidade triangular da fachada. Sobranceando a espadana e as pilastras laterais da fachada hai catro pináculos piramidais rematados en cadansúa bóla.

Interior

O máis salientábel do seu interior son os retablos e pinturas que posúe.

Pinturas

Os frescos que podemos ver hoxe en día apareceron ao retirar os retablos que os cubrían. Están situados decorando todo o espazo que ocupaban os retablos, un na parede norte e outro na parede sur.

Posibelmente serán orixinais da data de edificacicón da igrexa. Tamén parece probábel que nun primeiro momento fixesen as funcións de «retablos» pintados na propia parede, quizais por insuficiente diñeiro para pagar a encarga nun principio dos que despois substituíron estas pinturas.

En todo caso, á vista da data que figura nos retablos de madeira posteriores, podemos asegurar que estes frescos foron pintados antes de 1746.

Parede norte

Arquivolta e xambas do oco do retablo están decoradas cun debuxo que imita unha banda en espiral que se vai desenrolando ao longo de todo o percorrido. O efecto está conseguido contrastando cunha cor máis escura a parte exterior da banda e cunha cor más clara a parte interior. As zonas intermedias de cada volta da banda están decoradas á súa vez cunha figura trifoliada bastante esquemática, a modo de recheo.

Interior da arquivolta e xambas: está decorada cun entrelazado floral con remates trifoliados.

Figuración superior: enmarcada con bandas florais aparece representada a crucifixión de Xesús. Aos pés do crucificado están pintadas dúas figuras femininas que poden representar a María a nai de Xesús, represnetada pola aréola divina sobre a súa cabeza e a Madalena no outro lado da cruz.

Figuración inferior: enmarcadas con bandas florais aparecen duas figuras de santos sobre un fondo de paisaxe.

Parede sur

Arquivolta e xambas do oco do retablo están decoradas, coma no caso anterior, cun debuxo que representa unha banda en espiral que se vai desenrolando ao longo de todo o percorrido. O efecto está conseguido contrastando cunha cor máis escura a parte exterior da banda e cunha cor más clara a parte interior. As zonas intermedias de cada volta da banda están decoradas á súa vez cunha figura trifoliada bastante esquemática, a modo de recheo.

Interior da arquivolta e xambas: está decorada cun entrelazado floral con remates trifoliados.

Figuración superior: enmarcada con bandas florais aparece unha figura da Virxe María envolveita en grandes mantos, co Neno no colo, sobre fondo de cortinaxes, sostendo na súa man un groso pau co que semella bater nunha figura demoníaca que hai aos seus pés.

Figuración inferior: enmarcadas con bandas florais aparecen tres figuras femininas santas, coas corespondentes aréolas de divindade, unha delas portando unha palma na man, sobre un fondo de paisaxe.

Retablos

Altar maior

Fermosa fasquía barroca policromada, con catro culumnas torneadas con abundante decoración vexetal, creando tres espazos centrais para senllos fornelos receptores de figuras de santos. O remate superior baixo arco amosa unha figura de Santa María.

Baixo ela, dous anxos sosteñen un medallón no que figura o ano de creación desta obra artísitica: 1746.

Retablo sur

Dedicado ao Corazón e María, a escultura da santa figura nun fornelo central arrodeado de abundate decoración iconográfica formada por sete medallóns nos que se representan escenas da vida da Virxe e da súa paixón ante a morte de Xesús. O retablo é de coloración marfil con ornamentacións en dourado. Sobre o fornelo que contén a imaxe aparece un corazón atravesado por sete espadas e a ambos os lados unha inscrición co ano de factura deste retablo: 1753.

Retablo norte

É dun estilo semellante ao anterior, con base de cor marfil e ornamentación en dourados.  O fornelo central está ocupado por unha figura artística do Ecce Homo de medio corpo. Ao seu arredor disponse a decoración iconográfica antes referida formada por medallóns nos que se representan escenas da paixón de Xesús. Sobre o fornelo dous querubíns custodian outro medallón con coroa real encima que representa no seu interior a imaxe do denominado «Pano da Verónica». Na parte superior do retablo figura a isncrición do ano de realización: 1754.

Máis información

Tendes no seguinte enlace unha completa galería de imaxes.

Navegadores GPS

Podedes introducir o lugar onde está no voso navegador GPS.

(Se necesitades converter o arquivo .GPX xenérico para o voso navegador concreto, descargade o programa PoiEdit > Menú Herramientas>Conversor de paquetes)

.