Localización
O Monte da Guía é un dos outeiros máis prominentes sobre o mar que hai no concello. Xunto co Monte do Castro que hai no centro da cidade, constitúen dous importantes promontorios de control sobre a súa contorna terrestre e marítima.
A montaña enteira ofrece uns fermosos e singulares percorridos que nos ofrecen a idea de como debeu ser o asentamento humano que existiu neste lugar durante a Idade de Ferro.
Descrición
O Castro da Guía é o segundo máis grande en extensión do concello, despois do Monte do Castro. Atópase a unha altura de 122 metros sobre o mar.
Este castro na actualidade está totalmente alterado pola intensa actividade humana urbanizadora de toda a montaña: vivendas, camiños, áreas diversas, a ermida do cumio etc.
É moi difícil coñecer a forma e extensión global que tiña este asentamento. Sabemos que ocupaba o cimo e a ladeira do monte. Mantiña unha perfecta situación estratéxica de control dobre a ría e as terras de tránsito cara á zona de Redondela.
Existe unha conexión territorial evidente cos castros da súa contorna (O Sino, Torres de Padín e A Madroa), o que leva a investigadores como Hidalgo Cuñarro a clasificalos dentro dunha mesma agrupación con territorio común.
Hoxe só se pode conxecturar sobre a súa morfoloxía a partir duns restos dun muro conservados que se estende pola súa zona leste. Este muro aínda está pendente de estudos máis detallados para valorar a súa adscrición tipolóxica
A súa maior defensa é a orografía da montaña, con fortes pendentes que ocupan gran parte do seu perímetro, só suavizado pola parte sur da montaña, onde se construíron en épocas modernas numerosas vivendas.
As únicas evidencias que conservamos na actualidade das construcións castrexas son as referencias bibliográficas conservadas.
De acordo con estas referencias, existiría unha muralla na zona sur, os restos de dúas vivendas circulares atopadas durante a construción da estrada que sobe á ermida, un cuncheiro e diversos fragmentos cerámicos.
Tamén hai referencias bibliográficas ao achado de machados puídos.
Estado de conservación
Hoxe convertido nun parque público, xa non conserva case nada do hábitat castrexo orixinal.
As múltiples construcións e adecuacións para o uso actual desta zona foron eliminando calquera vestixio que puidese achegarnos ao coñecemento desta aldea da nosa Idade de Ferro.
Cómpre centrar a atención nos restos de muros que aínda se conservan na zona leste e facer unha posta en valor do mesmo. Polo menos teremos evidencia do único testemuño do que foi este lugar na súa orixe habitacional.
Valoración final
Este é un dos tres castros que ten a parroquia de Teis: Monte da Guía, Os Sinos e as Torres de Padín.
Este feito debería motivar unha posta en valor de conxunto para esta zona da cidade, non só como lugares de hábitat histórico, senón tamén como valor xeográfico de cada un destes tres emprazamentos.
Podería existir un centro de interpretación da cultura castrexa nesta parroquia, xunto coa valoración paisaxística dos mesmos. Isto levaría consigo a creación dunha ruta, de doada fasquía, dada a proximidade entre eles.
Tamén teñen en común entre os tres a proximidade ao mar, co que iso ten de significado tanto na economía coma nas relacións comerciais de costa. E tantas e tantas outras ideas que se poden poñer en práctica para a revalorización cultural desta zona do concello.
Máis información:
Hidalgo Cuñarro, «Notas sobre los castros de Vigo», en Arqueovigo (sete artigos).
Fichas do catálogo do PXOM de Vigo (Tomo VI, fichas do catálogo).
